Romofobia to uprzedzenie, które prowadzi do dyskryminacji osób pochodzenia romskiego. W kontekstach społecznych często funkcjonuje jako synonim dyskryminacji wobec Romów i Romek^[1]. Choć jest bardzo częstym zjawiskiem, świadomość społeczna jej przyczyn i skutków pozostaje ograniczona.

Zjawisko romofobii może występować niezależnie od miejsca i czasu, pojawia się zarówno w czasach wojny, jak i pokoju. W czasie wojny przybiera na sile, co nie jest kwestią przypadku. Wojna wzmaga wykluczenie, a tracą na niej głównie najsłabsze jednostki, które mogą nie otrzymywać odpowiedniej pomocy, między innymi z powodu dyskryminacji. Stereotypy i uprzedzenia, które pojawiają się w czasach pokoju, przybierają na sile w czasie wojny^[2].

Obecnie, dzięki dostępności w Internecie licznych materiałów edukacyjnych, pozyskiwanie wiedzy stało się znacznie łatwiejsze, mimo że edukacja wielokulturowa, międzykulturowa czy antydyskryminacyjna nie funkcjonuje systemowo w polskiej edukacji^[3]. Potrzebujemy zajęć edukacyjnych nastawionych na niestereotypowe poznawanie grup mniejszościowych, które oferują liczne organizacje pozarządowe i instytucje takie jak domy kultury czy muzea. Niestety, zdarza się, że wybrane zajęcia wykorzystują treści stereotypowe (w tym tak zwane pozytywne stereotypy) bądź też infantylizują daną kulturę^[4].

Jeżeli chcemy poznać romską społeczność, warto:

• wybierać zajęcia polecane lub konsultowane przez specjalistów i specjalistki^[5];
• czytać współczesne publikacje naukowe i popularnonaukowe przygotowywane przez osoby pochodzenia romskiego i nieromskiego najlepiej w duchu dekolonizacyjnym;
• korzystać z materiałów edukacyjnych przygotowywanych przez osoby i organizacje zaangażowane społecznie, organizacje romskie, lub takie, które rozeznane są w tematyce romskiej i wspierające społeczność romską, a także z coraz liczniejszych szkoleń, warsztatów, webinarów prowadzonych przez sprawdzone osoby eksperckie;
• można przyglądać się z uważnością wystąpieniom osób ze społeczności romskiej w różnych programach telewizyjnych (np. The Voice of Poland czy the Voice of Kids) oraz słuchać podcastów z ich udziałem. 

Poniżej znajduje się lista przykładów romofobicznych zachowań w sytuacjach pomocowych:

• niechęć do udzielenia pomocy osobom pochodzenia romskiego lub nieudzielenie pomocy, często bez podania przyczyny, a także odmowa udzielenia pomocy wynikająca z romskiego pochodzenia etnicznego osób w potrzebie, w tym tworzenie regulaminów ośrodków recepcyjnych w sposób wykluczający osoby romskie;
• gettoizacja osób uchodźczych pochodzenia romskiego; osoby kwaterujące powołując się na niechęć wobec Romów i Romek ze strony innych osób zamieszkujących w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania, często kwaterują je z dala od innych, grupując ludzi według pochodzenia etnicznego. Przykładem mogą też być ośrodki zakwaterowania usytuowane z dala od dużych aglomeracji miejskich, charakteryzujące się słabym skomunikowaniem itp.;
• wykluczenie z przekazywania bezpośredniej pomocy, na przykład przy rozdzielaniu jedzenia, przekazywaniu ubrań czy środków higieny osobistej. Zdarzały się przypadki niechęci wolontariusz i wolontariuszek do przekazywania pomocy i niechęci wobec jakichkolwiek kontaktów z osobami pochodzenia romskiego. Dochodziło również do dyskryminacji przez inne osoby uciekające przed wojną, np.  wypychanie z kolejek do transportu, po żywność, leki oraz innych sytuacji.;
• przedstawianie osób ze społeczności romskiej jako agresywnych i  leniwych oraz unikanie niesienia im dalszej pomocy w adaptacji społecznej i zawodowej, w tym niechęć do zapisywania dzieci romskich do szkół czy niechęć do zatrudniania osób pochodzenia romskiego;

tworzenie lub powielanie dezinformacji i jej produktów, czyli fałszywych informacji na temat osób pochodzenia romskiego przez media lub osoby publiczne, np. polityków/polityczki

Jest wiele tematów i spraw, w których można i trzeba wesprzeć społeczność romską, takich jak pomoc socjalna, edukacja, aktywizacja zawodowa, wsparcie rzecznicze, przeciwdziałanie dyskryminacji i wiele innych. Nie jesteśmy w stanie rozwiązać wszystkich problemów w jednym momencie, zatem warto skupić się na najważniejszych potrzebach, rozmawiając o nich z osobami, którym chcemy udzielić wsparcia.