Kim są jezydzi?

Są to wyznawcy starożytnej synkretycznej religii monoteistycznej, łączącej elementy różnych tradycji Bliskiego Wschodu (elementy islamu – szyizmu, sufizmu; chrześcijaństwa – nestorianizmu; pierwotnych wierzeń indoirańskich – zoroastryzmu, mazdaizmu, mandaizmu, manicheizmu; mitologię kurdyjską, judaistyczną oraz gnostycyzmu). Religię tę wyróżniają rytuały modlitewne, wiara w reinkarnację i centralna rola Anioła-Pawia (Malak Tawus), czczonego jako posłańca Boga. 

Małżeństwa jezydów mogą być zawierane wyłącznie w obrębie wspólnoty wyznaniowej. Wyznawcą można zostać jedynie przez urodzenie. Jezydzi uznają się za inny naród niż Kurdowie, twierdzą, że pochodzą w prostej linii od Adama, dlatego też separują się od innych społeczności. Najsurowszą karą jest wykluczenie ze społeczności jezydzkiej.

Jezydzi byli prześladowani od wieków. Ich historia to opowieść o siedemdziesięciu trzech ludobójstwach – ostatnie miało miejsce kilka lat temu, w sierpniu 2014 roku. Nieustanne zagrożenie prześladowaniami sprawiło, że wielu jezydów osiedliło się na północy Iraku (w regionie Sindżar), gdzie górzysty teren dawał im niejaką ochronę.

System wierzeń jezydów opiera się na wierze w jednego Boga-demiurga (Allaha), kreatora świata, który po jego stworzeniu przestał być aktywnie obecny. Jezydzi uważają, że Bóg nie interesuje się światem. Stworzył w tym celu siedem boskich istot – aniołów, które stanowiły jego emanację. Najwyższym przywódcą aniołów jest Malak Tawus – Anioł Paw. 

Według opowieści Adam – pierwszy człowiek, stworzony przez Boga miał być nieśmiertelny i doskonały. Malak zakwestionował decyzję Boga, powiedział, że skoro Adam ma się rozmnażać to nie może być doskonały i nieśmiertelny. Musi jeść do tego pszenicę, która została mu zabroniona. Bóg powiedział swojemu aniołowi, że decyzja należy do niego i tym samym złożył los świata w ręce Anioła Pawia. Adam zjadł pszenicę, został wygnany z raju i narodziło się drugie pokolenie jezydów. Malak Tawus stał się bezpośrednim łącznikiem między Bogiem a człowiekiem. Dlatego to głównie do niego jezydzi kierują swoje modlitwy. 

Według wierzeń jezydzkich w świecie nie istnieje pojęcie zła, grzechu, diabła, itd. Dobro i zło istnieje w człowieku, jego umyśle i duszy jednocześnie, a wybór drogi należy wyłącznie od jego wolnej woli.

Wrogowie spośród muzułmanów i chrześcijan odnoszą się do jazydów jak do pogan lub satanistów, uważając anioła Malak Tawusa za „upadłego anioła”, czyli szatana. Stąd, często określa się jezydów jako „czcicieli diabła”. Hermetyzm ich społeczności i samej religii przyczynił się do powstania wielu negatywnych stereotypów i mitów w kulturze zachodnioeuropejskiej oraz muzułmańskiej, a błędne interpretacje jezydzkich opowieści były wykorzystywane w historii do usprawiedliwienia ludobójstw.

Przypisy

1. www.nadiasinitiative.org/the-genocide
2. Nadia Murad, Jenna Krajewski, „Ostatnia dziewczyna. O mojej niewoli i walce z Państwem Islamskim”, Prószyński i S-ka, Warszawa 2018
3. Zbigniew Landowski, „Islam nurty, odłamy, sekty”, Książka i Wiedza, Poznań 2008