W życiu młodych ludzi pojawiają się różne wyzwania – konflikty w rodzinie, presja szkolna, trudne relacje rówieśnicze, a także napięcia związane z rozwijającą się tożsamością. Tym samym stres u dzieci i osób młodych jest zjawiskiem powszechnym i ma bardzo różnorodne przyczyny. Sytuacje stresujące mogą pojawiać się w domu i w szkole. Nastolatek może odczuwać presję związaną z wynikami w nauce lub oczekiwaniami społecznymi. Zestresowane dziecko lub nastolatek nierzadko zmaga się z trudnymi sytuacjami, które wymagają pomocy specjalistycznej, ponieważ długotrwały stres prowadzi często do problemów emocjonalnych i zdrowotnych. Objawy przewlekłego stresu obejmują problemy ze snem, brak apetytu, drażliwość, a nawet fizyczne dolegliwości. 

Psycholog lub psychiatra pomoże dziecku zrozumieć, co je stresuje i jak sobie z tym stresem radzić. Ważne jest nauczenie go prostych technik relaksacyjnych, takich jak głębokie oddychanie (wdech powietrzem przez nos, a następnie powolny wydech). To prosta metoda, która odpręża i pozwala odzyskać równowagę. 

Warto także rozmawiać z dzieckiem o jego obawach. Regularna rozmowa pozwala rodzicom dowiedzieć się więcej o tym, co stresuje ich dziecko, umożliwia także wspólne szukanie rozwiązań.

Objawy stresu, takie jak drażliwość, wybuchy gniewu, problemy ze snem czy wycofanie, pojawiają się już u najmłodszych, a w okresie dojrzewania mogą się pogłębiać i prowadzić do długotrwałych skutków zdrowotnych. 

Dzieci w wieku od 0 do 3 lat

Kiedy dziecko cierpi na lęk separacyjny, brak rodziców, nawet przez kilka czy kilkadziesiąt minut, staje się dla niego bardzo stresującym doświadczeniem. W przypadku młodszych dzieci stres w życiu może objawiać się problemami somatycznymi, takimi jak częste bóle brzucha czy kłopoty ze snem. Objawy stresu u dzieci w tym wieku obejmują także wybuchy gniewu i trudności w uspokajaniu się. 

Dzieci w wieku od 4 do 7 lat

Stres u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym objawia się często drażliwością, wybuchami gniewu, a także wycofaniem i trudnościami w nawiązywaniu relacji z innymi ludźmi. Badania pokazują, że liczba przypadków stresu w tej grupie wiekowej wzrasta, gdy dziecko często doświadcza problemów rodzinnych lub gdy są przed nim stawiane zbyt wysokie wymagania w szkole. 

Dzieci w wieku od 8 do 12 lat

Dzieci w tej grupie wiekowej stają przed wieloma wyzwaniami związanymi z relacjami z rówieśnikami i nauką, co może prowadzić do stresu szkolnego. Stres w życiu dziecka w wieku 8-12 lat może wpływać na jego rozwój psychiczny oraz rozwój inteligencji emocjonalnej. Objawy stresu u dzieci w wieku szkolnym mogą obejmować drażliwość, problemy ze snem oraz niepokój. W sytuacjach stresowych dziecko będzie miało trudności z radzeniem sobie z niepokojem bez wsparcia dorosłych. Dlatego warto wspólnie poszukać skutecznych sposobów redukcji stresu. 

Młodzież w wieku od 13 do 17 lat

W Polsce 14% młodzieży doświadcza objawów długotrwałego stresu, który może wpływać na ich funkcjonowanie i zdrowie psychiczne. Stres u młodzieży jest bardziej złożony, ponieważ nastolatkowie mierzą się z presją związaną z tożsamością, nauką, a także w relacjach społecznych. Objawy stresu u nastolatków mogą obejmować apatyczność, izolację, wybuchy gniewu, a także sięganie po niezdrowe mechanizmy radzenia sobie, takie jak używanie substancji psychoaktywnych.

Dzieci i osoby młode stają przed wieloma wyzwaniami, a stres pojawia się w ich życiu coraz częściej. Aby nauczyć osoby w wieku szkolnym i nastoletnim skutecznego radzenia sobie ze stresem, ważne jest zwrócenie ich uwagi na rozwijanie świadomości własnego ciała i uczenie się technik oddechowych, które pomagają się uspokoić. 

Proste ćwiczenia, takie jak głęboki wdech przez nos, trzymanie powietrza przez 5 sekund i powolny wydech, dostarczają tlen głęboko do płuc, a to ma działanie uspokajające i pomaga zredukować napięcie. Tego typu techniki nie tylko wspierają regulację emocji, ale także pomagają dziecku lepiej rozumieć reakcje swojego organizmu. 

Dorośli odgrywają ważną rolę w procesie radzenia sobie ze stresem u dzieci. Ważne jest, aby nie bagatelizować problemów dziecka, nawet jeśli dorosłym mogą się wydawać błahe. Zamiast tego warto wprowadzać uspokajające techniki, które dziecko może stosować na co dzień. Należy też od najmłodszych lat uczyć dzieci wyrażania emocji w sposób zdrowy. 

Bardzo ważne jest, aby dorośli byli świadomi problemu i dostępnych metod pomocy. Wspieranie dziecka w stosowaniu skutecznych metod radzenia sobie z emocjami i stresującymi sytuacjami to nie tylko informowanie o istniejących technikach relaksacyjnych. To także wsparcie emocjonalne, które korzystnie wpływa na ich rozwój i odporność psychiczną, oraz zapewnienie dzieciom i młodzieży dostępu do specjalistycznej pomocy, w tym wizyt u psychologa i psychiatry.

Polska Akcja Humanitarna (PAH) proponuje m.in. bezpłatne poradniki, które zawierają informacje wspierające nauczycieli, rodziców oraz opiekunów w rozpoznawaniu i reagowaniu na problemy psychospołeczne osób w wieku szkolnym i nastoletnim. 

Jednym z ważniejszych, darmowych i dostępnych na stronie internetowej PAH jest “Pomocnik rozpoznawania sygnałów i reagowania na problemy psychospołeczne dzieci i młodzieży”. Ten poradnik, stworzony przez doświadczoną psychoterapeutkę, opiera się na praktycznych doświadczeniach nauczycieli w relacjach z uczniami i zawiera cenne wskazówki dotyczące właściwych reakcji w sytuacjach kryzysowych. To źródła cennych rad, które pomagają młodym ludziom zrozumieć emocje i skutecznie radzić sobie z wyzwaniami. W publikacji znajdują się odpowiedzi na pytania, co robić, kiedy z dzieckiem dzieje się coś niepokojącego, oraz do kogo zwrócić się o pomoc. To ważne zasoby dla wszystkich dorosłych, którzy chcą wspierać młodych ludzi w trudnych momentach.

Dodatkowo PAH oferuje specjalne Karty Emocji. To bezpłatne narzędzie edukacyjne budujące świadomość społeczną wokół problemów psychospołecznych. Te zasoby, dostępne na stronie PAH, są nieocenioną pomocą dla dorosłych, którzy chcą skutecznie wspierać dzieci w ich rozwoju i emocjonalnym dobrostanie.